زمانی كه محمد بن عثمان این جمله را گفت حضار همه متعجب بودند، چرا كه هیچ كدام حتی فكر نمی كردند كه از میان این همه یار نزدیك حسین بن روح-یك ایرانی تبار- برای این مقام برگزیده شود.

«اگر حادثه رحلت من به وقوع پیوست، جانشین من حسین بن روح نوبختی است. من مأمور شده ام او را به جای خود تعیین كنم؛ پس شما هم به او مراجعه كنید و در كارهای خود به او اعتماد نمایید.»(1)

غیر منتظره

زمانی كه محمد بن عثمان این جمله را گفت حضار همه متعجب بودند، چرا كه هیچ كدام حتی فكر نمی كردند كه از میان این همه یار نزدیك حسین بن روح-یك ایرانی تبار-برای این مقام برگزیده شود.

ادامه »

در ابتدا باید به یک مقدمه اشاره کرد که تقسیم علوم به عقلی و نقلی در فرهنگ اسلامی یک اصطلاح و قرارداد است که خالی از تسامح نیست؛ زیرا بسیاری از موضوعات و مسایل علوم نقلی عقلی نیز هستند و مستند به ارتکاز، فطرت و عقل می‌باشند و قبول آنها مبتنی بر قبول مبادی آنهاست و قبول مبادی آنها نیز مبتنی بر عقل است.(1)

این تسامح در وضع اصطلاح علوم عقلی و نقلی به ادله نیز تسری یافته و بسیاری از ادله عقلی به علت ذکر شدن در علوم نقلی، دلیل نقلی پنداشته شده و یا بالعکس دلیل نقلی به دلیل حضور در میان علوم عقلی، دلیل عقلی انگاشته شده است. این ابهام باعث شده گاهی در علومی که در حیطه نقل قرار دارد، دلیل عقلی، طلب شود و یا مسائلی که در حیطه عقل قرار دارد مستند به دلیل نقلی شوند.

ادامه »

امام صادق (علیه السلام) فرمود: «وقتى دانستیم كه خداى عزّوجل حكیم است، تصدیق مى كنیم كه افعال و اقوال او همگى حكمت است، اگر چه وجه آن براى ما آشكار نباشد». كمال الدین، ج2، ص482

مفهوم غیبت

بر اساس روایات، غیبت به معنای «پوشیده بودن از دیدگان» است، نه حاضر نبودن. در این دوران، امام مهدی(عج) از چشمان مردمان غایب است و آنها او را نمی بینند؛ در حالی که آن بزرگوار در بین مردم حضور دارد و در کنار ایشان زندگی می کند.

امام علی علیه السلام می فرماید: «سوگند به خدای علی، حجت خدا در میان مردم است و در راه ها (کوچه و بازار) گام برمی دارد، به خانه های آنها سر می زند، در شرق و غرب زمین رفت و آمد می کند، گفتار مردم را می شنود و به ایشان سلام می کند، می بیند و دیده [و شناخته] نمی شود تا وقت معیّن و وعده الهی».

در اصطلاح مذهب ما، غیبت، پنهان بودن یک شخصیت بزرگ آسمانی است که به او مأموریت داده شده جامعه بشری را رهبری کند و جهانی را از مفاسد و پلیدی ها دور سازد و عدل و داد اجتماعی را به پا دارد.

ادامه »

از آن جایی که حضرت مهدی عجل الله فرجه الشریف به ناچار مدت درازی از زندگی خود را در پرده غیبت گذرانده است, برای هدایت جامعه ناگزیر از برگزیدن افرادی به عنوان نائب بوده است. و نیز از آن جایی که آن حضرت دارای دو نوع غیبت بوده و ماهیت هر یک با دیگری متفاوت بود, این نیابت نیز در هر مرحله با مرحله دیگر متفاوت است. اصطلاحا نیابت در دوران غیبت صغری را نیابت خاصّ و نیابت در غیبت کبری را نیابت عام می نامند. اما نیابت خاصّ, آن است که امام در شرایط ویژه, شخص معین و مشخصی را نایب خود قرار دهد و به اسم و رسم او را معرفی کند. البته از آنجایی که آغاز نیابت خاص با آغاز غیبت آن حضرت همزمان بود, نصب نخستین نائب حضرت مهدی(عجل الله فرجه الشریف) پیش از آن به دست پدر بزرگوار آن حضرت, امام حسن عسگری علیه السلام صورت گرفته بود. امام حسن عسگری علیه السلام در پاسخ به احمد بن عثمان که از ایشان سوال کرد: «آقا من گاهی سعادت درک حضورتان را دارم و گاهی از این فیض بی نصیب می مانم, در اینجا همه اوقات این فیض برایم میسر نمی گردد, … با چه کسی داد و ستد و معامله کنیم و از چه کسی مطلب را بگیریم و سخن و قول چه کسی را قبول کرده و

ادامه »

غیبت امام مهدى به دو دوره تقسیم مى‏شود: «غیبت صغرى‏» و «غیبت كبرى‏» . غیبت صغرى از سال 260 هجرى (سال شهادت امام یازدهم) تا سال 329 (سال در گذشت آخرین نایب خاص امام) یعنى حدود 69 سال بود. در دوران غیبت صغرى، ارتباط شیعیان با امام بكلى قطع نبود و آنان، به گونه‏اى خاص و محدود، با امام ارتباط داشتند. در طول این مدت، افراد مشخصى به عنوان «نایب خاص‏» با حضرت در تماس بودند و شیعیان مى‏توانستند به وسیله آنان مسائل و مشكلات خویش را به عرض امام برسانند و توسط آنان پاسخ دریافت دارند و حتى گاه به دیدار امام نائل شوند. از اینرو مى‏توان گفت در این مدت، امام، هم غایب بود و هم نبود. این دوره را مى‏توان دوران آماده سازى شیعیان براى غیبت كبرى دانست كه ‏طى آن، ارتباط شیعیان با امام، حتى در همین حد نیز قطع شد و مسلمانان موظف شدند در امور خود به نایبان عام آن حضرت، یعنى فقهاى واجد شرائط و آشنایان به احكام اسلام، رجوع کنند.

ادامه »