شناخت سرمايه‌ها
كلام در باره نعمت‌هاي الهي به دو مسأله رسيد. در مسأله اول، قرآن مجيد از مردم دعوت كرد كه نعمت‌هاي خداوند را بشناسيد، چراكه شناختن نعمت‌ها مقدمه و نردبان براي رسيدن به مسأله دوم است.
حقيقت سخن قرآن كريم هم اين است كه لازم است همه شما بدانيد چه سرمايه‌هايي در اختيارتان هست، چه در باطن وجود شما و چه در ظاهر بدنتان و چه در خارج از وجود شما، يعني در عالم هستي، كه شما به خاطر امروز و فردايتان با آنها سروكار داريد، مثل خورشيد، ماه، ستارگان، نباتات، حيوانات و زمين و آسمان؛ چيزهايي كه در زمين و آسمان هست و به شما مربوط مي‌شود:
(خَلَقَ لَكُمْ ما فِي الْأَرْضِ جَميعا)
نعمت‌هاي روي زمين براي شماست و شما بايد بدانيد كه آنها چيست. باطن خودتان نيز كه عالم الهي و انعكاسي از عالم ملكوت است متعلق به شماست و بايد آن را بشناسيد. از گذشته‌هاي دور، بزرگان عالم براي تماشاي ملكوت عالم و شئون آن ملكوت، متوجه باطن انسان بوده‌اند و نظام عالم را از راه باطن انسان ثابت مي‌كرده‌اند. آنان اسما و صفات الهي را از راه تماشاي باطن انسان ثابت كرده‌اند و براستي هيچ دليلي را بر وحدانيت و وحدت عالم غيب به مانند مسأله نفس و باطن انسان اقامه ننموده‌اند.
رساله‌اي به نام «اِنَّهُ الحَق»، به قدري عالي ـ البته با نثري مشكل ـ تمام واقعيات ملكوت را از طريق تماشاي باطن انسان ثابت كرده كه جاي انكار براي كسي باقي نمي‌گذارد و بدرستي در باره انسان فرموده‌اند:
وَ تَحْسَبُ أَنَّكَ جِرْمٌ صَغِيـرٌ وَ فِيكَ انْطَوَي‌الْعَالَمُ الْأَكْبَـر
مرحوم حاجي سبزواري در مبحث نفس منظومه به اين مسأله اشاره مي‌كند كه در باطن انسان همۀ قوا تجمع دارند: «النفس فِي وَحدَتِها كُلُّ القُوي». البته بحث حاجي خلاصه‌اي از بحث مفصل صدرالمتالهين در مبحث نفس كتاب اسفار اربعه است. حاجي از همين طريق باطن و ملكوت عالم را خوب تعريف مي‌كند و مي‌شناساند. البته در اين بحث كمك‌هاي بسياري هم از آيات قرآن كريم و روايات مي‌گيرد.
آخرین نظرات