چند روز بعد از عملیات ، یک نفر رو دیدم که کاغذ و خودکار گرفته بود دستش … هر جا می رفت همراه خودش می برد از یکی پرسیدم: چشه این بچه؟ گفت: آرپی جی زن بوده توی عملیات اونقدر آرپی جی زده که دیگه نمی شنوه باید براش بنویسی تا بفهمه برايش نوشتم: گوشهایت را دادی تا ما چشم و گوشمان باز شود ” چشم و گوشمان که باز نشد هیچ، بماند! ” شرمنده ی ایثارتم شديم جوانمرد.

 انجام نماز براي خودنمايي

قال رسول الله - صلي الله عليه وآله - :

من صلي صلوة يرائي بها فقد اشرك ؛

كسي كه براي خودنمايي نماز بخواند ، مشرك است .

(تفسير قرطبي ، ج 10 ، ص 71)

یکی از سۆالاتی که همیشه در حوزه مهدویت مطرح می شود و ابعاد گوناگونی هم دارد ،پرسش از سن حضرت ،چگونگی داشتن عمر طولانی ایشان و این است که ایشان در چه سنی ظهور می کنند ؟

ما در این مجال قصد داریم که سن حضرت در زمان ظهور را که در روایات شیعه و سنی آمده و محل مناقشه است مورد بررسی قرار دهیم .

بسیاری از ما تصور می کنیم چون ایشان دارای عمر طولانی هستند و مدت زمان زیادی از انظار غائب بوده اند ،حتما در چهره یک پیر مرد سالخورده با موهای سپید ظهور خواهند کرد ، اما روایات چیز دیگری به ما می گوید .

**علىّ بن أبى حمزه از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که آن حضرت فرمود: «اگر قائم قیام کند حتما مردم او را انکار مى‏کنند، زیرا او به صورت جوانى برومند به سوى ایشان باز مى‏گردد، کسى بر عقیده خود نسبت به او پایدار نمى‏ماند مگر آن کس که خداوند در عالم ذرّ نخستین از او پیمان گرفته باشد».(الغیببة (للنعمانی )/ ترجمه غفارى، ص: 269)

**در روایت دیگرى غیر از این روایت چنین است که آن حضرت فرمود: «و از بزرگترین گرفتاریها آن است که صاحب موعود ایشان به چهره جوانى بر آنان خروج مى‏کند در حالى که آنان مى‏پندارند که او باید پیرمردى کهن سال باشد».

*** علىّ بن عمر بن علىّ بن الحسین علیهما السّلام از امام صادق علیه السّلام روایت کرده که آن حضرت فرمود: «قائم فرزندان من برابر عمر حضرت ابراهیم که یک صد و بیست سال است عمر مى‏نماید و این، مدّتى است که او درک مى‏شود (یادش به فراموشى سپرده نمى‏شود) سپس در امتداد زمان به غیبتى طولانى دست مى‏زند (مدّتى طولانى غایب مى‏شود) و بعد به صورت جوان رشیدى سى و دو ساله آشکار مى‏گردد چندان که گروهى از مردم از او بازمى‏گردند. او زمین را همچنان که از ستمگرى و تجاوز پر شده است، لبریز از برابرى و دادگرى خواهد کرد».

همانا این فرمایش امام صادق علیه السّلام مایه عبرت و بازدارى خواهد بود از کورى و شک و دودلى، و بیدارکننده آن کس که فراموش کار و غافل است و راهنمائى است براى افراد سرسخت و سرگردان، آیا آنچه از مقدار عمر و حال قائم علیه السّلام که به هنگام ظهورش بدان حال است بیان شده و این نکته که به صورت جوانى ظهور خواهد کرد آیا همین مقدار براى صاحبان اندیشه کافى نیست؟ (الغیببة (للنعمانی )/ ترجمه غفارى، ص: 270)

شخص عاقلى را که داراى بینش است سزاوار نیست این مدّت به نظرش طولانى بیاید و خواستار پیش رسیدن و جلو افتادن امر خدا قبل از فرا رسیدن زمان آن باشد، بدون اینکه در وضع مردم تغییرى حاصل شده باشد، و نیز به خاطر داشتن وقتى که در خبر آمده که وى ظاهر نمى‏شود مگر پس از تمام شدن آن، همانا این گفته تنها براى آرامش خاطر بخشیدن به شیعیان و نزدیک نشان دادن آن است، زیرا ایشان خود فرموده‏اند: «ما زمانى را (براى ظهور) تعیین نمى‏کنیم و هر کس تعیین وقتى را از ما براى شما روایت کرد او را تصدیق نکنید و از اینکه او را دروغ زن بخوانید هراس نداشته باشید و بدان گفته عمل نکنید» وظیفه‏اى که مومنان دارند آن است که با تسلیم در برابر همه آنچه از امامان علیهم السّلام رسیده- و آنان بدان چه گفته‏اند خود آگاه‏ترند- بر طریق دین خدا و با اعتقاد به آن گام بردارند، زیرا کسى که به امر آنان تسلیم شود و یقین داشته باشد که همان حقّ است بدان وسیله رستگار خواهد شد، و دین او برایش در امن و سلامت خواهد ماند، و هر که به معارضه برخیزد و تردید و مخالفت نماید و بر خداى تعالى از خود نسبتى دهد و اختیارى کند، از نسبت ناصوابش جلوگیرى شود و اختیارش نابود گردد و مقصود و خواسته دلش از او دریغ شود و بدان چه دوست مى‏دارد دست نیابد و به حیرت و گمراهى و دودلى و سست رأیى و سرگردانى و در آمدن از مذهبى به مذهب دیگر و از گفتارى به گفتار دیگر گرفتار آید و …( الغیببة (للنعمانی )/ ترجمه غفارى، ص: 271)

اختلاف روایات در تعیین سن ظهور حضرت (عج)

مطابق روایات شیعه و سنى امام زمان علیه السلام در حالى که ظاهر او جوان و به سن چهل سالگى است ظهور خواهند کرد. اینک به برخى از روایات اشاره مى کنیم :

2- ابن صباغ مالکى به سندش از رسول خدا صلى الله علیه و آله نقل کرده که در حدیثى فرمودL(مهدى از اولاد من با سن چهل سال است …))( الفصول المهمة ، ص 217) .

2- شیخ صدوق رحمة الله علیه از اباصلت هروى نقل مى کند

که گفت : به امام رضا علیه السلام عرض کردم : قائم شما هنگام خروج چه علامتى دارد؟

حضرت فرمود : (علامت او این است که او از حیث سن پیر است ولى در ظاهر جوان نشان داده مى شود به حدى که هر گاه کسى به او نظر مى افکند گمان مى کند که او سى ساله یا کمتر است و از جمله علامات او آن است که به مرور ایام و شب ها پیر نمى شوند تا آنکه مرگ او فرا رسد))( کمال الدین ، ص 652 ، ح 12) .

نعمانى به سندش از امام صادق علیه السلام نقل کرده که فرمودL(اگر قائم قیام کند مردم او را انکار خواهند کرد زیرا در حالى که جوان رشیدى است به سوى آنها باز مى گردد …))( الغیبة ، نعمانى ، ص 188) .

ممکن است روایاتى که اشاره به سن چهل سالگى دارد مقصود آن باشد که جسد و جسم او در حد کمال است ؛ زیرا بدن تا چهل سالگى به کمال رشد خود مى رسد. گر چه برخى روایات نیز به سن 18 سالگى و 51 سالگى اشاره کرده است ولى روایت اول از محمد بن حمیر نقل شده نه از یکى از معصومین علیهم السلام .

و روایت دوم گر چه از پیامبر صلى الله علیه و آله نقل شده ولى از صحت سند برخوردار نیست خصوصا آنکه هر دو روایت با روایات مستفیضى که دلالت بر ظاهر چهل سالگى دارد مخالف است .

 تهجّدِ امام

يكي از نزديكان امام مي گويد:

(پنجاه سال است كه نماز شب امام خميني ترك نشده . امام در بيماري ، در صحّت ، در زندان ، در خلاصي ، در تبعيد، حتّي بر روي تخت بيمارستان قلب هم ، نماز شب مي خواندند. امام در قم بيمار شدند و به دستور اطبّاء مي بايست به تهران منتقل شوند، هوا بسيار سرد بود و برف مي باريد و يخبندان عجيبي در جادّه ها وجود داشت ، امام چندين ساعت در آمبولانس بودند، و پس از انتقال به بيمارستان قلب باز نماز شب خواندند. شبي كه از پاريس به سوي تهران مي آمدند تمام افراد در هواپيما خوابيده بودند و امام تنها در طبقه بالاي هواپيما نماز شب مي خواندند.

و شما اگر امام را از نزديك ديده باشيد آثار اشك بر گونه هاي مبارك امام ، حكايت از شب زنده داري و گريه هاي نيمه شب وي دارد.

بعضي از پاسداران در قم نقل مي كردند كه گاهي اوقات كه امام براي تهجّد بيدار مي شدند، آنها را مورد نوازش و تفقّد قرار مي دادند.)(30)

پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود:

خداوند رحمت كند مردي را كه از خواب شب برخيزد و نماز شب بخواند و همسرش را نيز بيدار كند و او هم نماز بگذارد. و خداوند رحمت كند زني را كه شب هنگام از خواب بيدار شود و نماز بخواند و همسرش را نيز بيدار كند و او هم نماز به جا آورد.(31)

نماز شب در يكي از حسّاس ترين فرازهاي تاريخ

در يكي از نشريه ها از قول فرزند امام خميني آمده است :

1 - شبي كه از پاريس عازم ايران بوديم ، امام در هواپيما براي نماز شب برخاستند و چنان مي گريستند كه خدمه ارفرانس ، تعجّب كرده بودند و شنيدم كه پرسيده بودند: آيا امام از چيزي ناراحت هستند؟ من گفتم كه كار هر شب امام است .

2 - وقتي امام را از قم مي بردند براي زندان [در عصر طاغوت ] امام با حالتي نماز شب خواندند كه يكي از همراهيان بعداً به من گفت : كه ما تحت تأ ثير شديد نماز امام واقع شديم و يكي از آنها تا تهران گريه كرده بود.

3 - روزي كه از نجف عازم كويت شديم از صبح ساعت چهار حركت كرديم و شايد هم زودتر، درست بعد از اذان صبح و بعد از آن همه گرفتاريها ساعت دوازده و شايد بيشتر، سرانجام امام در هُتل بصره استراحت كردند.

دو ساعت نخوابيده بودند كه ساعتشان زنگ زد و بيدار شدند و نماز شب خواندند و بعد هم نماز صبح …

 نماز در كلام علي عليه السلام

حضرت علي عليه السلام بارها در نهج البلاغه از نماز و ياد خدا سخن به ميان آورده كه در كتابي به نام ((نماز در نهج البلاغه )) گردآوري شده است . ما در اينجا جملاتي را در مورد فلسفه ذكر و ياد خدا كه مهمترين مصداقش نماز است از آن حضرت نقل مي كنيم :

مي فرمايد : ((اِنَّ اللّهَ جَعَلَ الذِّكْرَ جَلاءً لِلْقُلُوبِ تَسْمَعُ بِهِ بَعْدَالْوَقَرَة وَ تُبْصِرُ بِه بَعْدَ العَشوة ))(31) خداوند ذكر و يادش را صيقل روحها قرار داد تا گوشهاي سنگين با ياد خدا شنوا و چشم هاي بسته با ياد او بينا شوند .

آنگاه حضرت در مورد بركات نماز مي فرمايد :

((قَدْ حَفَّتْ بِهِم المَلائِكَة وَ نُزّلَتْ عَلَيْهِمُ السَّكينَه وَ فُتِحَتْ لَهُم اَبْوابَ السَّماءِ وَ اُعِدَّتْ لَهُم مَقاعِدَ الكِرامات )) فرشتگان آنان را در بر مي گيرند و آرامش بر آنان نازل مي شود ، درهاي آسمان بر آنان گشوده و جايگاه خوبي برايشان آماده مي شود .

در خطبه اي ديگر مي فرمايد :

((و اِنَّها لَتَحُتُّ الذُّنُوبَ حَتَّ الْوَرَق وَ تُطلِقُها اِطْلاقَ الرَّبَق ))(32) نماز گناهان را مثل برگ درختان مي ريزد و گردن انسان را از ريسمان گناه آزاد مي كند .

آنگاه در ادامه ، تشبيهي جالب از پيامبر اكرم صلّي اللّه عليه و آله نقل مي فرمايد كه : نماز همچون جوي آبي است كه انسان روزي پنج مرتبه خود را در آن شستشو دهد ، آيا ديگر آلودگي باقي مي ماند ؟

در خطبه 196 گوشه هايي از مفاسد اخلاقي همچون كبر و سركشي و ظلم را برمي شمرد و سپس مي فرمايد : درماين اين مفاسد نماز و روزه و زكات است . آنگاه در مورد آثار نماز مي فرمايد :

((تَسْكيناً لاَِطْرافِهِم ، تَخْشيعاً لاَِبْصارِهِم ، تَذْليلاً لِنُفُوسِهِمْ ، تَخْفيضاً لِقُلُوبِهِم ، اِزالَةً لِلْخَيْلاءِ عَنْهُم اِنْ اَوْ حَشَتْهُم الْوَحْشَة آنَسَهُمْ ذِكْرك )) نماز به همه وجود انسان آرامش مي بخشد ، چشمها را خاشع و خاضع مي گرداند ، نفس سركش را رام ، دلها را نرم و تكبر و بزرگ منشي را محو مي كند . به هنگام وحشت و اضطراب و تنهايي ، ياد تو موجب انس و الفت آنها مي شود .

البتّه روشن است كه همه مردم چنين بهره هايي را از نماز ندارند ، بلكه تنها گروهي هستند كه شيفته نماز و ياد خدا هستند و آن را با تمام دنيا عوض نمي كنند .