به نظر می‌آید تنها سرمایه‌ای که ما برای بهره‌مندی داریم تکیه به فضل خداست. اگر تکیه ما بر عمل خودمان باشد و بخواهیم با عمل خودمان این راه را برویم قطعاً زمین گیر می‌شویم. حتی آنها که اهل عمل کثیر هستند در میانه راه مانده‌اند و احساس عجز می‌کنند. سرمایه اصلی ما سرمایه فضل خداست که با آن می‌توان قدم‌های بزرگ برداشت و راه‌های نرفتنی را طی کرد.

اگر کسی به مرحله مشاهده فضل رسید، درهای امید به روی او باز می‌شود، امیدوار می‌شود و با امیدواری این راه را طی می کند. سرمایه سالک به مقامات چیزی جز امیدواری به خداوند و فضل او و رجاء به فضل او نیست. «اللهم اجعلنی من احسن عبیدک نصیبا عندک، و اقربهم منزلة منک، و اخصهم زلفة لدیک و إنّه لا ینال ذلک الا بفضلک.»

کسانی که به مقام مشاهده فضل می رسند دیگر سر و کار و تکیه شان به عمل نیست، نه این که قطع می‌شود، بلکه سروکارشان با خدا و فضل خداست. یعنی دیگر یکی دو تا نمی‌کنند و حساب ثواب اعمال‌شان را نمی‌کنند. نه اینکه تلاش نمی‌کنند. بعید است که انسان بدون تلاش به مشاهده فضل برسد.

اگر خدای متعال فضل و رحمت خود را بردارد کسی نمی‌تواند در این ماه فیضی ببرد. بنابراین اگر انسان نعمت را از خدا دانست و خدا را شکر کرد، خداوند نیز ادامه نعمت را نیز شامل حال او می‌کند.

در نهایت اگر ما منقطع شویم و اتکائمان به اسباب واقعی دعا و اضطرار از بین برود، نتایج حاجات خود را دریافت نمی‌کنیم. در این شب‌های پایانی هم ما باید حالت انقطاع پیدا کنیم و همه آن چیزهایی که ما به آنها تکیه می‌کنیم تکیه‌گاه‌های خوبی نیستند، چرا که ما را روزی رها می‌کنند، همانطور که دست خالی به دنیا آمدیم، دست خالی نیز از دنیا می‌رویم. باید تلقی‌مان این باشد که خدا تکیه‌گاه ما است و اگر هرچیزی هم به امداد می‌رساند همه لطف پروردگار است. بنابراین ما باید به مرحله اضطرار برسیم و احساس کنیم که ما «فقیر الی الله» هستیم.

( استاد سید مهدی میر باقری