11- سبب دفع بلا
«انا خاتم الاوصیاء و بی یدفع الله عزوجل البلاء عن اهلی و شیعتی‏»؛ «من، آخرین وصی‏ام و خداوند، به واسطه من بلا، را از اهل و شیعیان من دور می‏سازد.» (32)
12- پیام
امام زمان(عج)، در فرازهای مهمی از تاریخ، پیام‏هایی برای جامعه‏ شیعه یا برخی افراد می‏فرستد.
داستان فتوای حرمت استعمال تنباکو به میرزای شیرازی (33) و پیام به سید ابوالحسن اصفهانی و امام راحل(ره) در واقعه بیست و یکم بهمن، نمونه‏های خوبی است. (34)
13- مساجد و مقام‏ها
(مسجد سهله، جمکران، امام حسن مجتبی علیه السلام، …)
امام زمان علیه السلام، جایگاه‌‏هایی را برای عبادت و توجه به خود می‏گزیند و با نشانه‏ها و کراماتی، همراه می‏کند و همگان را به آن‏جا فرا می‏خواند تا خدا را بخوانند و متوجه امام خود باشند و فرج او را که فرج خود آنان است، بخواهند. در ایران اسلامی، مسجد جمکران، از اهمیت ویژه‏ای برخوردار است . (35)
14- نیابت
قرار دادن نایبی از طرف خود امام زمان علیه السلام برای خود، در ایام غیبت، یکی از مهم‏ترین جلوه‏های محبت ‏حضرت به شیعیان است: «و اما الحوادث الواقعة فارجعوا فیها الی رواة حدیثنا.» (36)
15- تعلیم
امام زمان(عج)، دعاها (37)، زیارات، پرسش‏های علمی برخی علما (38)، را … تعلیم می‏دهد. از جمله‏ دعاها، زیارت آل یاسین، عظم البلاء (39)، زیارت رجبیه است که هر یک، دارای مضامین بسیار بلندی‏اند .
حکایت‏ سید رشتی و سفارش امام عصر (عج) بر خواندن نافله و عاشورا و جامعه، بسیار شنیدنی است . (40)
آن چه که ذکرش در اینجا ضروری است، این است که از ما، عمل به تکلیف را خواسته‏اند و دیدن امام زمان (علیه السلام)، تکلیف نیست. دیدار حضرت، گرچه بدون شک، توفیق بزرگی است، اما ما مکلف به آن نشده‏ایم. در داستان‏های متعددی، حضرت خود، به همین نکته اشاره می‏فرماید و تقوا و دین‌مداری را از شیعیان و دوستداران خود می‏خواهد، نه جست و جوی ملاقات با آن حضرت را.
امام زمان علیه السلام به قرائت قرآن و ادعیه و زیارات سفارش فرمودند. (42)
16- درس آموزی
داستان شیعیان بحرین و این ‏که ما آماده‏ایم، پس چرا امام زمان(عج) نمی‏آید و انتخاب یک نفر از میان خود به عنوان بهترین فرد و برخورد حضرت با آن فرد و فرستادن پیام به این ‏که در فلان روز و فلان مکان، همه‏ شیعیان جمع شوند و درس مهمی که حضرت به آنان می‏دهد … . (43)
17- از غربت تا حکومت
در هنگام شهادت امام عسکری علیه السلام شیعه، در غربت است و در حیرتی جانکاه به سر می‏برد، اما امروزه، ایران اسلامی، با نام و یاد امام زمان(عج) قیام می‏کند و با رهبری نایب او پیروز می‏شود. آیا این چیزی جز عنایات و امداد حضرت است؟
خدای تعالی به پیامبرش می‏گوید:
«به یاد بیاور آن زمانی که در غربت ‏بودید و از این ‏که شما را نربایند، در هراس بودید(44) و امروزه … .»
مقایسه‏ وضع گذشته و امروز ما، درس‏های زیادی از جلوه‏های محبت ‏یار را با خود به همراه دارد.
در این زمینه، کلام حضرت به مرحوم میرزای نایینی نمونه‏ی گویایی است: «این‏جا (ایران) شیعه خانه‏ی ما است . می‏شکند، خم می‏شود، خطر هست، ولی ما نمی‏گذاریم سقوط کند. ما نگه‏اش می‏داریم .» (45)
18- فریادرسی(دستگیری درماندگان و راه‏یابی گمشدگان)
داستان‏های متعددی وجود دارد در مورد این ‏که ‏چگونه حضرت به فریاد برخی از مستضعفان جهان و دوستداران خود می‏رسند:
داستان مرحوم آقای نمازی شاهرودی که چگونه کاروان آنان، راه را در مکه گم کرد و … (46)
سرخ پوستان سه قبیله از قبائل داکوتای شمالی و منطقه‏ قطب، در هنگام نیاز و نیز گم کردن راه در یخ‏های قطبی و جنگل، از فردی به نام «مهدی‏» کمک می‏طلبند که تا این اواخر از ارتباط این نام با اسلام و یا اصولا مکتب اسلام نیز اطلاعی نداشتند پس از اطلاع از این موضوع، تعدادی از دانشجویان سرخ‏پوست ‏به اسلام گرویدند.
توضیح خبرنامه: زبان‏شناسان و محققان زبان‏های بومی آمریکای شمالی کشف کرده‏اند که ریشه‏ «مهد» و «مهدی‏» در زبان‏های بومی اولیه، در کشورهای شمالی و جنوبی آمریکا، از جنبه‏ بسیار مذهبی و اسرارآمیزی برخوردار است. (47)
19- دفاع (فردی و جمعی)
موارد متعددی مبنی بر این است ‏که حضرت، از برخی دوستداران خود دفاع می‏کند (داستان ضربه‏ صفین (48) و دفاع از وحید بهبهانی (49) .) این دفاع، منحصر به موارد شخصی و فردی نیست، بلکه در مواردی، از جامعه‏ شیعه دفاع می‏کند و باعث ‏حفظ آنان می‏شود (داستان انار که مربوط به شیعیان بحرین و وزیر آن که دست نشانده‏ انگلیسی‏ها بوده است و) … (50)
20- هدایت
افراد متعددی، به دست ‏امام زمان(عج) هدایت ‏شدند. از آن جمله است ‏بحرالعلوم یمنی. (51)
21- برآوردن حاجات و رفع مشکلات
داستان‏های متعددی نقل شده که امام زمان(عج)، برآورنده‏ حاجات و مشکل‌گشای بسیاری از افراد بوده‏اند. (52)
22- شفا
داستان‏های فراوانی وجود دارد که امام زمان علیه السلام، بسیاری از بیماران لاعلاج را که به آن حضرت متوسل شده‏اند به اذن خدا شفا داده است. (53)
23- همسفره شدن
شیخ اسدالله زنجانی فرمود: «این قضیه را دوازده نفر از بزرگان، از شخصی که در محضر سید بحرالعلوم‏(ره) بود، نقل کردند. آن شخص می‏گوید:
هنگامی که جناب آقای شیخ حسین نجفی، از زیارت بیت الله الحرام به نجف اشرف مراجعت کرد، بزرگان دین و علما، برای تبریک و تهنیت، به حضور او رسیدند و در منزل ایشان جمع شدند.
سید بحرالعلوم‏(ره) چون با جناب آقا شیخ حسین، کمال رفاقت و صمیمیت را داشت، در اثنای صحبت، روی مبارک خویش را به طرف او گرداند و فرمود: «شیخ حسین! تو، آن قدر سربلند و بزرگ گشته‏ای، که باید با حضرت صاحب الزمان علیه السلام هم کاسه و هم غذا شوی!» شیخ، متغیر و حالش دگرگون شد. حضار مجلس، از شنیدن سخن سید بحرالعلوم، اصل قضیه را از ایشان سؤال کردند.
سید فرمود: «آقا شیخ حسین! آیا به یاد نداری که بعد از مراجعت از حج در فلان منزل بودی، در خیمه‏ خود نشسته و کاسه‏ای که در آن آبگوشت‏ بود؛ برای ناهار خود آماده کرده بودی، ناگاه، از دامنه‏ بیابان، جوانی خوش‏رو و خوش‏بو در لباس اعراب، وارد گردید و از غذای تو تناول فرمود؟ همان آقا، روح همه‏ عوالم امکان، حضرت صاحب الامر و الزمان، عجل الله تعالی فرجه الشریف، بوده‏اند.» (54)
چهارشنبه‏ها به مسجد سهله می‏رفتم و مراقب خود بودم و غذای اندک و غیر حیوانی می‏خوردم . در حدود چهارشنبه‏ 34 یا 35 بود که شبی در مسجد به هنگام دعا و عبادت، دیدم مرد عربی آمد در کنارم نشست، ابتدا قرآن خواند و سپس مرا به سخن گرفت. من پاسخ او را با اکراه می‏دادم و نخواستم با او حرف بزنم، زیرا او را مانع کارم می‏دانستم، در این هنگام، سفره باز کرد و به خوردن غذای چرب و پر از گوشت (پلو ته‏چین) پرداخت و به من نیز اصرار می‏کرد که بیا با من از این غذا بخور . از او اصرار بود و از من امتناع، سرانجام به او گفتم من در شرایطی هستم که غذای حیوانی نمی‏خورم.
آن مرد گفت: بیا بخور، آنچه را شنیدی معنایش آن است که مثل حیوان نخور نه آن‏ که حیوانی نخور . (55)
24- تذکر
امام زمان علیه السلام به او فرمودند: برای از دست دادن مال و ضرری که امسال دیده‏ای غم مخور؛ زیرا خداوند می‏خواهد بدین وسیله تو را امتحان کند. مال می‏آید و می‏رود. آنچه ضرر کرده‏ای به زودی جبران خواهد شد و قرض‏هایت را پرداخت‏ خواهی کرد. (56)
25- زیارت و حج نیابی
حضرت ولی‏عصر علیه السلام فرمودند: بیا با هم به زیارت قبر حاج سیدعلی مفسر برویم، وقتی در خدمتشان به آنجا رفتم دیدم روح آن مرحوم کنار قبرش ایستاده است و به آن حضرت، اظهار ارادت می‏کند. بعد سیدعلی به من گفت: سید کریم! به حاج شیخ مرتضی زاهد سلام مرا برسان و بگو: چرا حق رفاقت و دوستی را رعایت نمی‏کند و به دیدن ما نمی‏آیی و ما را فراموش کرده‏ای؟
حضرت ولی‏عصر علیه السلام به سیدعلی فرموند: حاج شیخ مرتضی گرفتار و معذور است، من به جای او خواهم آمد. (57)
این قضیه توسط حضرت آیة‏الله العظمی میلانی‏(ره) نقل شده است: … زیر فشار عذاب طاقت‏فرسا، دست توسل به سوی مادرم حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام گشودم و گفتم: مادر جان! درست است که من فریضه‏ای را ترک نموده‏ام، اما من عمری از حسین عزیزت سخن گفته‏ام، شما مرا نجات بدهید . و پس از این توسل خالصانه، در زندانم گشوده شد و گفتند: مادرت فاطمه علیهاالسلام تو را خواسته است. مرا نزد مادرم بردند و او از امیرمؤمنان علیه السلام درخواست کرد که مرا ببخشاید و نجاتم را از خدا بخواهد. اما امیرالمؤمنین (علیه السلام) فرمود: دختر گرامی پیامبر! ایشان بارها روی منبر به مردم گفته است که اگر کسی فریضه‏ حج را در صورت امکان و توان ترک کند، به هنگام مرگ به او گفته می‏شود: یهودی یا نصرانی یا مجوسی بمیر! اکنون او خودش ترک کرده است! من چه کنم؟! مادرم فرمود: راهی برای نجات او بیابید. امیرمؤمنان (علیه السلام) فرمود: تنها یک راه به نظر می‏رسد که خدا او را ببخشاید. و آن این است که از فرزندت مهدی علیه السلام بخواهی امسال به نیابت او حج کند، و مادرم چنین کرد و فرزندش مهدی علیه السلام پذیرفت و من نجات یافتم، و آنگاه مرا به این باغ زیبا و پر طراوت آوردند. (58)
26- دیدار
داستان‏های معتبر و ارزنده و درس‏آموز فراوانی مبنی بر این ‏که حضرت با برخی از دوستداران خود دیدار دارد؛ روایت شده است. در میان آنها داستان‏های خوبی از بزرگان هست که می‏تواند بسیار درس‏آموز و تاثیرگذار و احساس برانگیز باشد .
ناگفته نماند که در این مورد، هر ادعایی را از هر کسی نمی‏توان پذیرفت؛ چه آن را که خبر شد، خبری باز نیاورد. هزار نکته‏ باریک‏تر ز مو اینجا است .
آن چه که ذکرش در اینجا ضروری است، این است که از ما، عمل به تکلیف را خواسته‏اند و دیدن امام زمان (علیه السلام)، تکلیف نیست. دیدار حضرت، گرچه بدون شک، توفیق بزرگی است، اما ما مکلف به آن نشده‏ایم. در داستان‏های متعددی، حضرت خود، به همین نکته اشاره می‏فرماید و تقوا و دین‌مداری را از شیعیان و دوستداران خود می‏خواهد، نه جست و جوی ملاقات با آن حضرت را. عاشق راحتی معشوق را می‏خواهد، و زمینه‏ آمدن او را فراهم می‏سازد و خواسته‏هایش را که هدایت انسان‏ها و بهبود وضع جامعه است، گردن می‏نهد . آن ‏کس كه فقط می‏خواهد امام را ببیند، عاشق نیست، خودخواه است!
از اینها که بگذریم موارد ذکر شده در این مقاله(59) را در سه عنوان یاد و مدد و دیدار می‏توان جمع کرد .
1- یاد:
1- نامیدن، 2- سلام، 3- عیادت، 4- نظارت، 5- شریک غم و شادی، 6- دعا بر دوستداران خود، 7- آمین بر دعاهای دوستداران خود، 8- نامه، 9- عبادت، 10- تشییع، 11- دفع بلا، 12- پیام، 13- مسجدها و مقام‏ها، 14- هم سفره شدن، 15- تذکر، 16- زیارت و حج نیابی .
2- مدد:
1- نیابت، 2- تعلیم، 3- درس آموزی، 4- از غربت تا حکومت، 5- فریادرسی، 6- دفاع، 7- هدایت، 8- برآوردن حاجات و رفع مشکلات، 9- شفا .
3- دیدار
(داستان‏هایی معتبر، ارزنده و سازنده.)

پی‏نوشت‏ها:
32- الغیبة، شیخ طوسی، ص 246 .
33- شیفتگان حضرت مهدی (عج)، ج 2، ص 355/ عنایات حضرت مهدی(عج) و … ص 48 .
34- ر . ک . مجله انتظار، شماره 1، ص 31 .
35- النجم الثاقب، ص 383 .
36- احتجاج، طبرسی، ج 2.
37- عنایات حضرت مهدی … ، ص 75- 74 .
38- ر . ک: عنایات حضرت مهدی (عج) …، ص 15- 28 .
39- مکیال المکارم، ج 1، ص 334 .
40- النجم الثاقب، ص 602/ مفاتیح الجنان (پس از زیارت جامعه .)
42- عنایات حضرت مهدی … ، ص 146- 153 .
43- ر . ک: تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ص 116- 117 .
44- واذکروا اذ انتم قلیل مستضعفون فی الارض تخافون ان یتخطفکم الناس. انفال: 26 .
45- ر . ک: عنایات حضرت مهدی … ، ص 315 .
46- ر . ک: پادشه خوبان، ص 100 . برای آگاهی از موارد دیگر، ر . ک: تشرف یافتگان، ص 49 و عنایات حضرت مهدی (عج) …، ص 305- 345 و 413- 438/ مکیال المکارم، ج 1، ص 332- 335 .
47- خبرنامه فرهنگی اجتماعی سازمان تبلیغات اسلامی، ش منبع 13 خرداد 1366، ص 6 (به نقل از صبح امید، صدر الدین هاشمی دانا، ص 126)
48- برکات حضرت ولی عصر (حکایات العبقری الحسان) ص 124 .
49- ر . ک: عنایات حضرت مهدی (عج)، ص 93 .
50- نجم ثاقب، حکایت 49، ص 556 .
51- ر . ک: عنایات حضرت مهدی (عج) ص 91 . و همچنین است‏ حکایت ‏شیخ ابوالقاسم حاسمی و رفیع الدین حسین . همان، ص 89، و حکایت ‏یاقوت روغن فروش، مکیال‏المکارم، ص 107 .
52- ر . ک: عنایات حضرت مهدی (عج) …، ص 273- 284/ شمیم عرش (تشرف یافتگان) ص 150 .
53- ر . ک: عنایات حضرت مهدی (عج) …، ص 177- 194 و کرامات المهدی (عج).
54- برکات حضرت ولی عصر علیه السلام، ص 288/ العبقری الحسان، ج 1، ص 118.
55- توجهات ولی عصر به علما و مراجعه تقلید، عبدالرحمان باقرزاده‏ بابلی، ص 162 و 163 .
56- تاریخ الغیبة الکبری، سید محمد صدر، ج 2، ص 125(به نقل از النجم الثاقب، ص 366).
57- عنایات حضرت مهدی علیه السلام … ، ص 368 .
58- عنایات حضرت مهدی علیه السلام … ، ص 369 و 370 .
59- ناگفته نماند، موارد دیگری نیز از جلوه‏های محبت امام، را می‏توان بر شمارد، اما به همین اندازه اکتفا می‏شود؛ چه این ‏که ما، در صدد استقصای تمامی موارد نبودیم. آن چه در این ‏جا ارائه شد، برخی از جلوه‏های محبت امام زمان علیه السلام است .