ميانه روي در عبادت

هنگامي روحيه عبادت وپرستش زنده مي ماند كه انسان در انجام آن ميانه رو باشد ، لذا در كتب حديث ، رواياتي با عنوان : ((باب الاقتصاد في العبادة )) ، نقل شده است . (12)

انسان وقتي سالم است كه ميان اندامش تناسب باشد و اگر عضوي بزرگتر يا كوچكتر از حدّ معمول باشد ، ناقص الخلقه به حساب مي آيد . در امور معنوي نيز انسان بايد ارزشها را بطور هماهنگ در خود پرورش دهد . به پيامبر اكرم صلّي اللّه عليه و آله خبر دادند كه گروهي از امّت تو بخاطر عبادت ، همسر و فرزند را رها كرده و به مسجد آمده اند . پيامبر فرياد برآورد كه اين راه و روش من نيست ، من خودم با همسرم زندگي مي كنم و در منزل ساكنم ، هر كس غير از اين عمل كند از من نيست . (13)

امام صادق عليه السلام داستانِ مسلماني را نقل مي كند كه همسايه مسيحي داشت و مسلمان شد . اين مسلمان هنگام سحر او را بيدار كرد و به مسجد آورد و به او گفت : نماز شب بخوان تا صبح شود . هنگام صبح گفت : نماز صبح بجاي آور و پس از آن تا طلوع آفتاب دعا بخوان . سپس تا وقت نماز ظهر قرآن بخوان و بدينگونه يك شبانه روز او را با نماز و قرآن و دعا پر كرد .

مسيحي كه به خانه بازگشت ، دست از اسلام برداشت و ديگر پاي به مسجد نگذاشت . (14) آري اينگونه افراط و زياده روي در عبادت ، مردم را فراري مي دهد .

استاد شهيد مرتضي مطهري نقل مي كند كه عمروعاص دو پسر داشت ؛ يكي طرفدار حضرت علي عليه السلام شد و ديگري طرفدار معاويه . روزي پيامبر به فرزند خوب عمروعاص (عبداللّه ) فرمود : شنيده ام كه تو شبها را به عبادت و روزها را به روزه مي گذراني ، گفت بله يا رسول اللّه ، پيامبر فرمود : من اين راه را قبول ندارم . (15)

در روايات مي خوانيم : ((اِنَّ لِلْقُلُوبِ اِقْبالاً وَاِدْبارا))(16) روح انسان ، گرايش و فرار دارد . هرگاه رو مي كند و گرايش دارد بهره گيري كنيد و هرگاه آمادگي ندارد به او فشار نياوريد كه ناخودآگاه عكس العمل منفي نشان مي دهد .

در سفارشات اسلامي آمده كه اوقات خود را چهار قسمت كنيد و سهمي را براي تفريح و لذّت بگذاريد كه اگر اينگونه عمل كرديد براي كارهاي ديگر نشاط خواهيد داشت . (17)

قرآن كريم به يهودياني كه در روز استراحت و تعطيل ، به سراغ ماهيگيري و كار مي رفتند عنوان متجاوز مي دهد : (وَ لَقَد عَلِمْنَا الَّذينَ اعْتَدَوْا مِنْكُمْ فِي السَّبْتِ)(18) ما از متجاوزين روز شنبه (كه حريصانه به سراغ كار مي رفتند) آگاهيم .

به هر حال حفظ نشاط و روحيه در عبادت ، يك اصل است كه با ميانه روي حاصل مي شود .