? «عاشورا» روز دهم محرم، روز شهادت سالار شهیدان حسین بن علی علیه السلام و فرزندان و اصحاب او در کربلا است.

? (الکافی، ج 1، ص 463)
در فرهنگ شیعی عاشورا، به جهت واقعه شهادت امام حسین علیه السلام در این روز، عظیم‌ترین روز سوگواری و ماتم به حساب می‌آید. در این روز بزرگ‌ترین فاجعه و ستم در مورد خاندان پیامبر صلی الله علیه و آله انجام گرفته است، دشمنان اسلام و اهل بیت این روز را خجسته شمرده، به شادی می‌پردازند؛ اما پیروان خاندان رسالت، به سوگ و عزا می‌نشینند و بر کشتگان این روز می‌گریند. امامان شیعه، یاد این روز را زنده می‌داشتند و مجلس عزا بر پا می‌کردند و بر حسین بن علی علیه السلام می‌گریستند.
آن حضرت را زیارت می‌کردند و به زیارت او تشویق و امر می‌نمودند و روز اندوهشان بود.
البته قبل از شهادت امام حسین علیه السلام، رخدادهایی نیز در این روز اتفاق افتاده بود؛ چنان که از امام باقر علیه السلام نقل شده است:
? برخی حوادث مهمی که در روز عاشورا رخ داده، عبارت است از:
1. روز توبه حضرت آدم و حوا.
«هَذا الیَوْمُ الَّذی تابَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ فیهِ عَلی آدَمَ وَ حَواء»
2. آرام گرفتن کشتی نوح پس از طوفان و بر زمین نشستن آن.
«لَزِقَتِ السَّفینَةُ یَوْمَ عاشُوراءَ عَلَی الجُودِیِّ»
3. شکافته شدن دریا برای بنی اسرائیل و غرق شدن فرعون و همراهانش.
«وَ هَذا الیَوْمُ الَّذی فَلَقَ اللّهُ فِیهِ البَحْرَ لِبَنی اِسْرائیلَ فَاَغْرَقَ فِرْعَوْنَ وَ مَنْ مَعَهُ»
4. روز پیروزی موسی علیه السلام بر فرعون.
«وَ هَذا الْیَوْمُ الَّذی غَلَبَ فِیه مُوسی علیه السلام فِرعَونَ»
5. روز ولادت حضرت ابراهیم علیه السلام؛ «وَ هَذا الْیَوْمُ الَّذی وُلِدَ فیهِ اِبراهیمُ علیه السلام»
6. روز پذیرش توبه قوم یونس علیه السلام.
«وَ هَذَا الْیَومُ الَّذی تابَ اللَّهُ فیهِ عَلی قَومِ یُونُسَ علیه السلام»
7. روز ولادت عیسی بن مریم علیه السلام.
«وَ هَذا الیَوْمُ الَّذی وُلِدَ فیهِ عِیسَی ابنُ مَریَمَ علیه السلام» اما مهم‌تر از همه این موارد، عاشورا روزی است که قائم آل محمد در آن قیام خواهد فرمود:
«وَ هَذا الیَومُ الَّذی یَقُومُ فِیهِ القائِمُ علیه السلام»
? (شیخ طوسی، التهذیب، ج 4، ص 300، ح 14)
? امام صادق علیه السلام فرمود:«یَقُومُ القائِمُ یَوْمَ عاشُورا.»«قائم در روز عاشورا قیام می‌کند»
? (الغیبة، ص 282، ح 68.)
? امام باقر علیه السلام نیز فرمود:
«یَخْرُجُ القائِمُ علیه السلام یَوْمَ السَّبتِ یَوْمَ عاشُوراء یَوْمَ الَّذی قُتِلَ فِیهِ الحُسَینُ علیه السلام»
«قائم در روز شنبه روز عاشورا روزی که در آن حسین بن علی علیه السلام کشته شد خروج می‌کند.»
? (کمال‌الدین، ج 2، ص 653، ح 19.)