پرسش:
وقتی شیطان و اجنه از جنس آتش هستند پس چجوری قراره در آتش جهنم بسوزن؟؟
**پاسخ:
گفته‌اند روزی خطیبی مطلبی شبیه آنچه در پرسش آمده گفت و اظهار داشت که چون شیطان از جنس آتش است، پس آتش آسیبی به او نمی‌رساند. بهلول عاقل پاسخ عملی به او داد و کلوخی برداشت و به سر او زد. آن گاه سوار بر مرکب شد و رفت. بهلول را گرفتند و مورد بازپرسی قرار دادند .او در جواب گفت: اگر آتش نمی‌تواند به شیطان آسیب برساند، خاک و کلوخ نیز به این شخص آسیبی نمی رساند چون او نیز از خاک آفریده است.
به فرض این جریان یک قصه و افسانه هم باشد ولی گویای این واقعیت غیر قابل انکار است .همان طور که آدمی از خاک آفریده شده ولی از خاک و کلوخ آسیب پذیر است شیطان نیز چنین است.
گذشته از این جای تردید نیست که مبدأ آفرینش شیطان آتش است ولی شیطان از آتش دنیا خلق شده و آتش دوزخ قابل قیاس با این آتش نیست. مثلاً در روایتی آمده:
«فلو أنّ حلقه فی السلسله التی طولها سبعون ذراعاً وضعت علی الدنیا، مات من حرّها، و لو أنّ قطره من الزقوم و الضریع قطرت فی شراب اهل ادنیا مات اهل الدنیا من نتنها؛(1) اگر یک حلقه از زنجیره آتش جهنم که بلندی آن هفتاد ذراع است به دنیا گذاشته شود ، آب می‌شود از حرارت آن و اگر قطره‌ای از زقوم و ضریع آن در آب ها بچکد اهل دنیا همه از بوی گند آن می‌میرند».
بنابراین آتش جهنم به گونه‌ای است که همه جهان را با تمام موجوداتش حتی آتش دنیا و شیطان را که از آن آتش خلق شده ذوب می‌کند.
عذاب‌های جهنم تنها منحصر به سوزش با آتش نیست بلکه در جهنم غیر از عذاب جسمانی که جسم جهنمیان را می‌سوزاند، عذاب‌های روحی نیز وجود دارد که جان‌ها را می‌سوزاند و به مراتب دردناک‌تر از آتشی است که بدن‌ها را می‌سوزاند،
پی‌نوشت:
1. چهل حدیث، ص 23، نشر مؤسسه آثار امام خمینی، 1378 ش.
عالی بود.
متشکرم