#شرح_زیارت_جامعه_کبیره (آیت الله سید محمد ضیاءآبادی)
و مَصابیحِ الدُّجَی وَ اعْلامِ التُّقَی وَ ذَوِی النُّهَی وَ اُولِی الْحِجَی

“و چراغ های روشنی بخش در تاریکی ها و نشانه های برجسته ی تقوا و صاحبان کامل ترین درجه ی عقل دارندگان هوش و فراست والا”

✅تقوا به معنای مثبت است،نه منفی

اگر ما در کلمات نهج البلاغه ی شریف هم دقّت کنیم،همین معنا بیشتر استفاده می شود؛یعنی تقوا به صورت یک معنای مثبت ارائه شده است،نه به صورت یک معنای منفی که پرهیز کردن و دوری جستن باشد.مثلاً به این جمله دقّت فرمایید:"تقوا دوستان خدا را در حمایت خود قرار داده و آن ها را از تجاوز به حریم محرّمات الهی باز داشته است"1

✅چنان که می بینیم،تقوا در این جمله نیروی حامی و بازدارنده از گناه معرّفی شده است که مانند حصاری بر دَور جان،رادع از اقتحام*به گناه و مانع از گناه به حومه ی جان می شود و لازمه اش پرهیز از گناه است و پیدایش حالت ترس از خدا در دل،که می فرماید:"تقوا حالت خوف از خدا را ملازم دل های آن ها ساخته است.”

✅ما که با توّجه به آیات و روایات می گوییم باید از خدا ترسید و خوف از خدا از فضایل روحی است،باید بدانیم که خدا یک موجود موحش و ترس آور نیست،بلکه او جمال و کمال مطلق است و نسبت به بندگان خود در نهایت درجه ی رأفت و رحمت است.آنچه از آن باید ترسید،مقام عدل خداوند است؛یعنی چون او عادل است و انسان های مطیع و متخلّف را پاداش و کیفر مناسب از روی حساب می دهد و هرگز مطیع را کیفر نمی دهد و متخلّف از قانون را هم بی حساب مورد لطف و پاداش قرار نمی دهد،بنابراین جا دارد که انسان از مقام عدل او در حال ترس و هراس باشد.تازه عدل هم ترس آور نیست؛بلکه آنچه ترس آور است،گناهان خود انسان است که او را مستحقّ کیفر می سازد؛وگرنه انسان سالم و متّقی که از مقام عدل خدا ترس و هراسی نخواهد داشت.

?این جمله ی نورانی از امام امیرالمؤمنین(ع)منقول است که فرموده اند:"احدی جز به خدا نباید امیدوار باشد و از چیزی جز گناهانش نباید بترسد. “2

✔️تنها کسی که انسان باید به او امیدوار باشد،خدای انسان است و تنها چیزی که باید انسان از آن بترسد،گناه خود انسان است.

?این جمله را هم در دعای ابوحمزه ی ثمالی می خوانیم:"مولای من،وقتی به گناهانم می نگرم،وحشت می کنم و وقتی به کرمت می نگرم،طمع می کنم و امیدوار می شوم.”

✔️منظور اصلی از بحث این بود که در معنای تقوا،پرهیز کردن از گناه یا ترسیدن از خدا ملحوظ نیست که گفته می شود:"اتّقواالله"یعنی از خدا بترسید،بلکه پرهیز از گناه و ترس از خدا از لوازم و آثار حقیقت تقواست.?

اقتحام:بی اندیشه درامری داخل شدن،خویشتن را به مشقّت انداختن.

?1-نهج البلاغه فیض،خطبه113

?2-نهج البلاغه فیض،حکمت79