? بد ترین خلق خدا
أَخْبَرَنَا الْحُسَیْنُ بْنُ عُبَیْدِ اللَّهِ، قَالَ: أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ یَحْیَى الْعَطَّارُ، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِی، عَنْ أَحْمَدَ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ خَالِدٍ، عَنْ الْعَبَّاسِ بْنِ مَعْرُوفٍ، عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ مُسْلِمٍ، عَنْ فُضَیْلِ بْنِ یَسَارٍ، قَالَ: قَالَ الصَّادِقُ (عَلَیْهِ السَّلَامُ): احْذَرُوا عَلَى شَبَابِکُمْ‏ الْغُلَاةَ لَا یُفْسِدُونَهُمْ، فَإِنَّ الْغُلَاةَ شَرُّ خَلْقِ اللَّهِ، یُصَغِّرُونَ عَظَمَةَ اللَّهِ، وَ یَدَّعُونَ الرُّبُوبِیَّةَ لِعِبَادِ اللَّهِ، وَ اللَّهِ إِنَّ الْغُلَاةَ شَرٌّ مِنَ الْیَهُودِ وَ النَّصارى‏ وَ الْمَجُوسَ وَ الَّذِینَ أَشْرَکُوا. ثُمَّ قَالَ (عَلَیْهِ السَّلَامُ): إِلَیْنَا یَرْجِعُ الْغَالِی فَلَا نَقْبَلُهُ، وَ بِنَا یَلْحَقُ الْمُقَصِّرُ فَنَقْبَلُهُ. فَقِیلَ لَهُ: کَیْفَ ذَلِکَ، یَا ابْنَ رَسُولِ اللَّهِ قَالَ: لِأَنَّ الْغَالِیَ قَدِ اعْتَادَ تَرْکَ الصَّلَاةِ وَ الزَّکَاةِ وَ الصِّیَامِ وَ الْحَجِّ، فَلَا یَقْدِرُ عَلَى تَرْکِ عَادَتِهِ، وَ عَلَى الرُّجُوعِ إِلَى طَاعَةِ اللَّهِ (عَزَّ وَ جَلَّ) أَبَداً، وَ إِنَّ الْمُقَصِّرُ إِذَا عَرَفَ عَمِلَ وَ أَطَاعَ.

مواظب جوانان خود باشید که غالیان آنها را به فساد نکشانند. پس همانا که غالیان بدترین خلائق خدا هستند، عظمت خدا را کوچک شمرند، و برای بندگان خدا ادعای ربوبیت نمایند. به خدا سوگند غالیان از یهود، نصاری، مجوس و مشرکان بدترند.

سپس فرمود:

غالی به سوی ما می آید پس او را نمی پذیریم، ولی مقصر به ما ملحق می شود، و او را می پذیریم؛ … زیرا غالیان بر ترک نماز و زکات و روزه و حج، عادت کرده اند لذا هرگز نمی توانند این عادت را ترک کنند و به طاعت خدا بازگردند. اما مقصر هرگاه حق را بشناسد، بدان عمل کرده و اهل اطاعت می شود.

? الأمالی (للطوسی)، ص: 650/ 1349- 12