این مصراع كه از كمال الدین اصفهانی شاعر قرن هفتم هجری است در مواردی به كار می رود كه آدمی به آثار و نتایج نهایی اقدامات خود كه شمه ای از آن بروز و ظهور كرده باشد به دیده تامل و تردید بنگرد . در آن صورت مصراع بالا را بر زبان می آوردند تا مخاطب به فرجام كارش با نظر اطمینان و یقین نگاه كند. این مصراع بر اثر واقعه تاریخی زیر به صورت ضرب المثل در آمده است.
باری،به طوری كه اهل ادب و تحقیق می دانند همان طور كه امروزه از دیوان خواجه شیراز فال می گیرند قبل از آنكه صیت شهرت حافظ در مناطق پارسی زبان به اوج كمال برسد ایرانیان و پارسی زبانان از دیوان كمال الدین اصفهانی كه قدمت و تقدم شهرت داشت فال گرفتند و حتی بعد از مشهور شدن حافظ نیز اگر احیانا دیوانش در دسترس نبود مانعی نمی دیدند كه دیوان كمال را به منظور تفال مورد استفاده قرار دهند، كما اینكه در آن تاریخ كه خبر قیام شاه عباس كبیر و حركت وی از خراسان به سمت قزوین- پایتخت اولیه سلاطین صفوی- در اردوی پدرش سلطان شایع شد سران قوم و همراهان سلطان محمد برای اطلاع و آگاهی از عاقبت كار و سرانجام مبارزه پدر و پسر كه یكی به منظور از دست ندادن تاج شاهی و دیگری به قصد جلوس بر تخت سلطنت ایران فعایت می كرده اند دست به تفال زدند و از دیوان كمال اصفهانی كه در دسترس بود یاری جستند.
اسكندر بیك منشی راجع به این واقعه چنین نوشته است.» «… بالجمله چون این خبر سعادت اثر در اردو شایع گشت همگنان را موجب استعجاب می گردید تا غایت در دودمان صفوی چنین امری وقوع نیافته بود. راقم حروف از صدر اعظم قاضی خان الحسینی استماع نمودم كه در سالی كه نواب سكندر شان در قراباغ قشلاق داشت خواجه ضیاء الدین كاشی مشرف آلكساندرخان به اردو آمده بود از من سئوال نمود كه :« خبر پادشاهی شاهزاده كامران در خراسان وقوع داردیا نه؟» من در جواب گفتم كه: « بلی به افواه چنین مذكور می شود اما هنوز تحقق نپیوسته.» دیوان كمال اسماعیل در میان بود، خواجه مشار الیه احوال شاهزاده را از آن كتاب تفال نمود، در اول صفحه یعنی این قطعه بر آمد:
خسرو تاج بخش و شاه جهان
كه زتیغش زمانه بر حذرست
تحفه چرخ سوی او هر دم
مژده فتح و دولت دگرست
رای او پیر و دولتش برناست
دست او بحرو خنجرش گهرست
آسمان دوش با خرد می گفت
كه به نزدیك ما چنین خبرست
كه بگیرد به تیغ چون خورشید
هر چه خورشید را بر آن گذرست
خردش گفت، تو چه پنداری
عرصه ملك او همین قدر ست؟
نه، كه در جنب پادشاهی او
هفت گردن هنوز مختصرت
باش تا صبح دولتت بدمد
كاین هنوز از نتایج سحر ست»
منبع: برنامه اندروید داستان ضرب المثل های پارسی
این روز بزرگ خجسته باد