اسلام ، دين علم و دانش است ، اسلام دين تعقل و تفكر است ، مكتب اسلام داراي فرهنگ انسان سازي است و هادي مردم به راه تعالي و تكامل است . اسلام مي خواهد پيروانش دانا و بينا بار آيند و حداقل از معلومات ابتدايي و قدرت خواندن و نوشتن برخوردار باشند. پيشواي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم بين مردم بي سواد عصر جاهليت مبعوث به نبوت گرديد. مردمي كه از كتاب و درس و از خواندن و نوشتن بهره اي نداشتند و جز از افتخارات احمقانه و تعصبات جاهلانه سخن نمي گفتند. در چنين محيط عقب افتاده و منحطي اولين آياتي كه از طرف باريتعالي به نبي اكرم صلي الله عليه و آله و سلم وحي شد، حاوي مطالبي پيرامون علم و قلم و هدايت كننده به مردم به خواندن و نوشتن بود: بسم الله الرحمن الرحيم اقراء باسم ربك الذي خلقَ خلق الانسان من علقَ اقراء و ربك الاكرمَ الذي علّم بالقلمَ علّم الانسان ما لم يعلمَ؛(1) ((بخوان به نام خداوند كريم تر از هر كريم . خداوندي كه با قلم تعليم داد و به آدمي آموخت آن را كه نمي دانست .)) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم براي آن كه از طفوليت كودكان مسلمين را به راه تحصيل علم سوق دهد و آنان را به درس خواندن ماءنوس سازد، به پدران فرمود: ((از حقوقي كه فرزندانتان به شما دارند، اين است كه به آنان كتابت را بياموزيد.)) و قال رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم : مِن حق الولد علي والده ثلاثه يحسن اسمه و يعلمه الكتابة و يزوجه اذا بلغ ؛(2) رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: ((سه چيز از جمله حقوقي است كه فرزند به پدر دارد. اول اين كه براي او اسم نيكو انتخاب نمايد. دوم آنكه كتابت را به وي بياموزد. و سوم اين كه موقعي كه بالغ شد، وسايل ازدواجش را فراهم آورد.)) به شرحي كه در كتب تاريخ آمده ، مسلمانان در جنگ بدر بر مشركين پيروز شدند و جمعي از آنان را به اسارت گرفتند و با خود به مدينه آوردند. بنا بر اين شد كه هر اسيري مبلغي را فديه بدهد و آزاد شود و چون اسيران از نظر تمكن مالي متفاوت بودند، مقرر گرديد كه هر اسيري به قدر استطاعت خويش فديه بپردازد. حداقل فديه ، هزار درهم بود و حداكثرش از چهارهزار درهم تجاوز نمي كرد. براي آن كه بدانيم خواندن و نوشتن اطفال مسلمين در نظر پيامبر گرامي اسلام صلي الله عليه و آله و سلم تا چه حد ارزنده و مهم بود، به اين جمله كه عين عبارت ناسخ التواريخ است ، توجه نماييد. ((آنگاه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم به اصحاب فرمود: اسيران را نيكو بداريد و نيكويي كنيد و از مساكين فديه نخواهيد و حضرت صلي الله عليه و آله و سلم حكم فرمودند كه هر يك از آن مسكينان كه صنعت كتابت مي دانستند، ده تن از كودكان انصار را خط بياموزند و آنگاه آزاد شوند.))(3) آيا چنين امري در دنيا سابقه دارد كه لشكر غالب ، از لشكر مغلوب ، ياد دادن ، خواندن و نوشتن را به عنوان غرامت جنگ بپذيرد و اسيران دشمن را آزاد نمايد؟ علم براي بشر كمال واقعي و برتري حقيقي است . علم با جوهر ذات عالم ، آميخته است و در همه احوال با او هست . اطلاعات و معلومات بشر در چهارده قرن قبل ، محدود بود و از اسرار نهفته جهان آفرينش آگاهي نداشت . اولياي گرامي اسلام در همان زمان كلمه علم را درباره دانسته هاي محدود آن روز به كار برده و فوايد و آثارشان را ذكر نموده اند.(4) 1- سوره مباركه علق ، آيات ابتدايي . 2- مستدرك الوسايل ، ج 2، ص 625. 3- ناسخ التواريخ ، حالات رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم ، چاپ قديم ، ص 125. 4- شرح و تفسير دعاي مكارم الاخلاق ، ج 3، ص 283. ارزش علم آموزی