ساده زيستي

عن محمد بن علي عن موسي بن سعدان عن حسين بن ابي العلاء قال خرجنا الي مكّة نيّفا و عشرين رجلا فكنت اءذبح لهم في كل منزل شاة فلمّا اءردت اءن اءدخل علي ابي عبدالله عليه السلام قال يا حسين و تذلّ المومنين قلت اءعوذ بالله من ذلك فقال بلغني اءنّك كنت تذبح لهم في كل منزل شاة فقلت ما اءردت الا الله قال اء ما علمت اءنّ منهم من يحبّ اءن يفعل مثل فعالك فلا تبلغ مقدرته فتقاصر اليه نفسه اءنّ اءستغفر الله و لا اءعود؛(1)
حسين بن ابي العلاء مي گويد بيست و چند نفر بوديم كه به عزم مكه حركت نموديم . من در هر منزل براي غذاي جمعيتمان گوسفندي ذبح مي نمودم . روزي به قصد زيارت امام صادق عليه السلام رفتم . تا مرا ديد، با تاءثر فرمود: ((اي حسين ! آيا مسلمانان را ذليل مي كني ؟))
گفتم : ((از اين امر به خدا پناه مي برم !))
امام فرمود: ((به من خبر رسيد كه تو در هر منزل براي همسفرها، گوسفندي ذبح مي كني .))
عرض كردم ((مولاي من ! قسم به خدا من از اين كار جز رضاي الهي قصدي ندارم .))
امام فرمود: ((آيا نمي بيني در كاروان كساني هستند كه مي خواهند همانند تو عمل كنند، اما تمكن مالي ندارند و دچار حقارت روحي مي شوند؟))
عرض كردم : ((يابن رسول الله ! بر اساس راهنمايي شما از خداوند آمرزش مي خواهم و از اين پس چنين عملي را تكرار نخواهم نمود.))(2)

1- وسائل الشيعه ، ج 11، ص 416؛ لئالي الاخبار، ص 119.
2- شرح و تفسير دعاي مكارم الاخلاق ، ج 3، ص 106.

احترام و تكريم ديگران (3)

عن ابي عبدالله عليه السلام قال : سمعته يقول اءتي النبي صلي الله عليه و آله و سلم بشي ء فقسمه فلم يسع اهل الصفّة جميعا فخصّ به اءناسا منهم فخاف رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم اءن يكون قد دخل قلوب الآخرين شي ء فخرج اليهم فقال معذرة الي الله عز و جل و اليكم يا اءهل الصفّة انا اءوتينا بشي ء فاءردنا اءن نقسمه بينكم فلم يسعكم فخصصت به اءُناسا منك خشينا جزعهم و هلعهم (1)
متاعي براي رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم آوردند. ايشان آن را بين اصحاب صفه تسليم كرد. چون مقدار آن كم بود به همه نرسيد. پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم از اين كه مبادا محروم شدگان رنجيده خاطر شوند، نگران شد. نزد آنان رفت ، صريحا عذرخواهي كرد و فرمود: ((براي من چيزي آوردند، مي خواستم بين همه شما تقسيم كنم ، ولي به همه نمي رسيد، لذا به كساني كه از ناتواني و گرسنگي آنها خائف بودم ، اختصاص دادم .))
مراتب توجه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم به تكريم شخصيت مردم و اجتناب از بي احترامي و تحقير احتمالي آنان از خلال اين حديث كاملا مشهود است .(2)

1- الكافي ، ج 3، ص 550.
2- كودك از نظر وراثت و تربيت ، ج 2، ص 70.

◀ امام خمینی:
قضای روزه‌ها بر عهده او است و هر وقت توانست باید بگیرد و برای تأخیر هر روز تا رمضان بعد، باید یک مد طعام به فقیر بدهد، مگر آن‌که در تأخیر معذور باشد و پس از آن اگر تأخیری شد، چیزی بر او نیست.

◀ مقام معظم رهبری:
اگر روزه گرفتن برای او ضرر داشته باشد یا تحمل آن برایش مشقت زیاد داشته باشد، افطار جایز است، ولی باید بعداً آن را قضا نماید.

◀ آیت الله مکارم:
قضای این روزه‌ها بر او واجب نیست و باید برای هر روز یک مد طعام (750 گرم) به فقیر بدهد و به طور کلی چنین افرادی چنانچه قادر بر انجام برخی از تکالیف (مثل روزه) نباشند، چیزی بر آنها واجب نیست و اگر تا رمضان سال بعد هم قادر بر قضای آن نباشند، قضا نیز ندارد.

◀ آیت الله سیستانی:
دخترانی که تازه به سن تکلیف رسیده‌اند، چنانچه روزه گرفتن در ماه رمضان ضرر قابل توجهی برای آنها داشته باشد و موجب مریض شدن آنها می‌شود یا می‌ترسند مریض شوند، احکام مریض در مورد آنها جاری می‌شود؛ اما اگر روزه گرفتن برای آنها ضرر نداشته باشد، ولی مثلاً به علت طولانی شدن روز یا شدت گرما، تمام کردن روزه برای آنها سختی فوق العاده‌ای دارد که معمولاً چنین سختی قابل تحمل نیست باید به قصد قربت مطلقه روزه بگیرند (یعنی خصوص روزه واجب را نیت نکند، بلکه از مبطلات روزه پرهیز کند و قصدش از این کار به طور کلی قربه الی‌الله باشد) و هنگامی که به علت ضعف شدید یا احساس تشنگی زیاد، ادامه‌ی روزه ماه مبارک برای آنها فوق‌العاده سخت باشد، می‌توانند آب بیاشامند یا غذا بخورند، ولی بنا بر احتیاط واجب در خوردن و آشامیدن تنها به مقدار ضرورت اکتفا نمایند و در بقیه‌ی روز از انجام کاری که روزه را باطل می‌کند پرهیز نمایند، هر چند که در هر صورت با خوردن و آشامیدن روزه آنها باطل می‌شود. اگر می‌توانند با استفاده را راه‌های معمول برای تقویت، مثل سحری مقوّی خوردن یا کاهش فعالیت بدنی در طول روز یا استراحت بیشتر، بدون داشتن ضرر و سختی فوق‌العاده روزه ماه مبارک را روزه بگیرند، این کار لازم است. بعد از ماه رمضان باید قضا کنند و کفاره بر آنها واجب نیست.

◀ آیت الله بهجت:
پسر یا دختری که تازه بالغ شده است و قدرت بر روزه گرفتن ندارد،روزه بر او واجب نیست و کفاره هم ندارد، ولی قضا دارد.
➖➖➖➖➖

احترام و تكريم ديگران (2)

به قدري احترام و تكريم به مردم در نظر رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم مهم و ارزنده بود كه اگر كساني از انجام اين وظيفه اخلاقي شانه خالي مي كردند، مورد تعرض شديد آن حضرت واقع مي شدند.
در يكي از غزوات ، پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله و سلم در عسكرگاه خود مشغول نماز بود. چند نفر مسلمان از جلوي جايگاه پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم عبور مي كردند.
لحظه اي توقف نمودند و از اصحاب آن حضرت كه شرفياب محضرش بودند، احوال پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم را سوال كردند و درباره آن جناب دعا و ثنا گفتند. عذر خواستند از اين كه عجله داريم وگرنه توقف مي كرديم تا رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم از نماز فارغ شود. به آن حضرت ابلاغ سلام نمودند و راه خود را در پيش گرفتند و رفتند.
پس از نماز، پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم غضب آلود روي از قبله گرداند و فرمود: ((عجب است ! جمعي در مقابل شما توقف مي كنند و از من پرسش مي نمايند و سلام مي رساند، شما به احترام آنان قيام نمي كنيد و براي آنها خوردني حاضر نمي نماييد!))
سپس از جعفر طيار سخن گفت و مراتب كرامت نفس و ادب و احترام او را در مقابل ديگران خاطرنشان كرد.(1)

1- كودك از نظر وراثت و تربيت ، ج 2، ص 70.

احترام و تكريم ديگران (1)

در آيين اسلام ، سجيه پسنديده احترام و تكريم ، منحصر به مسلمين نسبت به يكديگر نيست . مردم غيرمسلمان نيز از اين خلق پسنديده بهره مند بوده و از تكريم مسلمين برخوردار بودند!
علي عليه السلام در زمان حكومت خود در خارج از شهر كوفه با مرد غير مسلماني رفيق شد. آن حضرت را نمي شناخت ، پرسيد: اءين تريد يا عبدالله فقال اءُريد الكوفة ؛(1) قصد كجا داري ؟ فرمود: ((كوفه مي روم .))
سر دوراهي كه رسيدند، مرد ذمّي از آن حضرت جدا شده و به راه خود رفت . چند قدمي نرفته بود كه برخلاف انتظار مشاهده كرد مسافر كوفه راه خود را ترك گفته و به راه او مي آيد. پرسيد: مگر قصد كوفه نداري ؟ فرمود: چرا! گفت : راه كوفه آن طرف است . فرمود: مي دانم ! سوال كرد: پس چرا از راه خود منحرف شده اي ؟
فقال له اءميرالمومنين عليه السلام هذا من تمام حسن الصحبة اءن يشبغ الرجل صاحبه هُنيئة اذا فارقه و كذلك اءمرنا نبيّنا صلي الله عليه و آله و سلم فقال له الذميّ هكذا قال قال نعم قال الذميّ لا جرم اءنّما من تبعه لاءفعاله الكريمة
علي عليه السلام فرمود: ((براي اين كه مصاحبت و رفاقت به خوبي پايان پذيرد، لازم است در موقع جدا شدن از رفيق راه خود چند قدم او را بدرقه نمايد. اين دستوري است كه پيامبر گرامي ما عليه السلام به ما آموخته است .))
مرد غيرمسلمان كه تحت تاثير اين تكريم و احترام صادقانه و غيرمنتظره ، قرار گرفته بود، با تعجب پرسيد: ((آيا پيامبر شما به شما چنين دستوري داده است ؟))
فرمود: ((بلي !))
گفت : ((آنان كه به پيروي پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله و سلم قيام كردند و قدم به جاي قدم او گذاردند، مجذوب همين تعاليم اخلاقي و افعال كريمه او شدند.))
سپس از راهي كه ميخواست برود، منصرف شود و با علي عليه السلام راه كوفه را در پيش گرفت و درباره اسلام با آن حضرت گفت و گو كرد و سرانجام مسلمان شد.(2)
تكريم و احترامي كه پيشوايان اسلام از مردم مي نمودند يكي از عوامل مؤ ثر پيشرفت اين آيين مقدس بود. مسلمين نيز مكلف بودند وظيفه اخلاقي تكريم و احترام را قولا و عملا نسبت به همه مردم مراعات نمايند و هرگز موجب تحقير يكديگر نشوند.(3)

1- الكافي ، ج 2، ص 670. علي بن ابراهيم عن هارون بن مسلم عن مسعدة بن صدقة عن اءبي عبدالله عن آبائه عليه السلام اءن اميرالمومنين عليه السلام صاحب رجلا ذمّيّا فقال له الذمّي اءين تريد يا عبدالله فقال اءريد الكوفة فلمّا عدل الطريق بالذمي عدل معه اميرالمومنين عليه السلام فقال له الذميّ اءلست زعمت اءنّك تريد الكوفة فقال له بلي قال له الذميّ فقد تركت الطريق فقال له قد علمت قال فلم عدلت معي و قد علمت ذلك فقال له اميرالمومنين عليه السلام هذا من تمام حسن الصحبة اءن يشبغ الرجل صاحبه هُنيئة اذا فارقه و كذلك اءمرنا نبيّنا صلي الله عليه و آله و سلم فقال له الذميّ هكذا قال قال نعم قال الذميّ لا جرم اءنّما من تبعه لاءفعاله الكريمة فاءنا اءشهدك اءنّي علي دينك و رجع الذميّ مع اميرالمومنين فلمّا عرفه اءسلم .
2- سفينة البحار، واژه ((خلق))، ص 416.
3- كودك از نظر وراثت و تربيت ، ج 2، ص 70.