نکات تفسیری
بهشت بی خورشید
از نظر قرآن، بهشت بی خورشید است؛ اما بهشت هماره نورانی است و نورش را از منابع دیگری غیر از خورشید می گیرد که همان اهل بهشت است. این بهشت بی خورشید از نورانیت و گرمای اهل بهشت چنان سود می برد که هیچ تاریکی نیست؛ چنان که هیچ سرمایی نیز نیست. پس بهشت از نورانیت اهل بهشت چنان مطبوع و ملایم و در اعتدال است که قابل توصیف نیست؛ خداوند درباره بهشت بی خورشید و بی سرما می فرماید: لَا یَرَوْنَ فِیهَا شَمْسًا وَلَا زَمْهَرِیرًا؛ در آنجا نه خورشیدی بینند و نه سرمایى.(انسان، آیه 13)
اما این که این نورانیت بهشت از خود اهل بهشت است، خدا می فرماید: یَوْمَ تَرَى الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ یَسْعَى نُورُهُمْ بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَبِأَیْمَانِهِمْ بُشْرَاکُمُ الْیَوْمَ جَنَّاتٌ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا ذَلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ؛ آن روز قیامت که مردان و زنان مؤمن را مى بینى که نورشان پیشاپیش ایشان و به جانب راستشان دوان است؛ به آنان گویند: امروز شما را بشارت و مژده باد به بوستان هایی که از زیر درختان آن نهرها روان است؛ در آنها جاودان هستید. این است همان کامیابى بزرگ. (حدید، آیه 12)
و نیز می فرماید: وَیُدْخِلَکُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ یَوْمَ لَا یُخْزِی اللَّهُ النَّبِیَّ وَالَّذِینَ آمَنُوا مَعَهُ نُورُهُمْ یَسْعَى بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَبِأَیْمَانِهِمْ یَقُولُونَ رَبَّنَا أَتْمِمْ لَنَا نُورَنَا وَاغْفِرْ لَنَا إِنَّکَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ؛ و شما را به بوستانهایى درآورد که از زیر درختان آن جویبارها روان است. در آن روز خدا پیامبر خود و کسانى را خوار نمى گرداند که با او ایمان آورده بودند. در حالی که نورشان از پیشاپیش آنان و سمت راستشان روان است، مى گویند: پروردگارا! نور ما را براى ما کامل گردان! و بر ما ببخشاى که تو بر هر چیز توانایى! (تحریم، آیه 8)
این نوری که در درون ایشان است و همه فضای بهشت ایشان را روشن می کند، همان نور اسلام، قرآن و ایمان است که خدا بارها در باره آن سخن گفته است: وَکَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ رُوحًا مِنْ أَمْرِنَا مَا کُنْتَ تَدْرِی مَا الْکِتَابُ وَلَا الْإِیمَانُ وَلَکِنْ جَعَلْنَاهُ نُورًا نَهْدِی بِهِ مَنْ نَشَاءُ مِنْ عِبَادِنَا وَإِنَّکَ لَتَهْدِی إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ ؛ وهمین گونه روحى از امر خودمان به سوى تو وحى کردیم تو نمى دانستى کتاب چیست و نه ایمان کدام است؛ ولى آن را نورى گردانیدیم که هر که از بندگان خود را بخواهیم به وسیله آن راه مى نماییم و به راستى که تو به خوبى به راه راست هدایت مى کنى. (شوری، آیه 52)
در جایی دیگر نیز می فرماید: أَوَمَنْ کَانَ مَیْتًا فَأَحْیَیْنَاهُ وَجَعَلْنَا لَهُ نُورًا یَمْشِی بِهِ فِی النَّاسِ کَمَنْ مَثَلُهُ فِی الظُّلُمَاتِ لَیْسَ بِخَارِجٍ مِنْهَا کَذَلِکَ زُیِّنَ لِلْکَافِرِینَ مَا کَانُوا یَعْمَلُونَ ؛ آیا کسى که مرده دل بود و به نور قرآن زنده اش گردانیدیم و براى او نورى پدید آوردیم تا در پرتو آن در میان مردم راه برود، چون کسى است که گویى گرفتار در تاریکیهای کفر و ضلالت است و از آن بیرون آمدنى نیست؟! این گونه براى کافران آنچه انجام مى دادند، زینت داده شده است. (انعام، آیه 122)
همین کافران به سبب فقدان ایمان و اسلام و عدم بهره گیری از نورانیت قرآن، فاقد نور بوده و در روز قیامت در تاریکی هستند در حالی که در کنارشان مومنانی برخوردار از نور خودشان هستند. کافران می فهمند که اینان نوری دارند و گویی مانند نور دنیایی و آتش آن می توان قبس و شعله ای برگرفت، خواهان اقتباس از آن نور هستند در حالی که چنین چیزی در قیامت معنا ندارد. خدا می فرماید:یَوْمَ یَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالْمُنَافِقَاتُ لِلَّذِینَ آمَنُوا انْظُرُونَا نَقْتَبِسْ مِنْ نُورِکُمْ قِیلَ ارْجِعُوا وَرَاءَکُمْ فَالْتَمِسُوا نُورًا فَضُرِبَ بَیْنَهُمْ بِسُورٍ لَهُ بَابٌ بَاطِنُهُ فِیهِ الرَّحْمَةُ وَظَاهِرُهُ مِنْ قِبَلِهِ الْعَذَابُ ؛ آن روز مردان و زنان منافق به کسانى که ایمان آورده اند، مى گویند: ما را مهلت دهید تا از نورتان اندکى برگیریم. گفته مى شود : باز پس برگردید و نورى درخواست کنید! آنگاه میان آنها دیوارى زده مى شود که آن را دروازه اى است باطنش رحمت است و ظاهرش روى به عذاب دارد. (حدید، آیه 13)
آخرین نظرات